معارف منطقی، سال دهم، شماره اول، پیاپی 18، بهار و تابستان 1403، صفحات 87-102

    نوآوری‌های ابن‌حزم در منطق و کاربست‌های آن در دین‌پژوهیِ او

    نوع مقاله: 
    پژوهشی
    نویسندگان:
    ✍️ نجف یزدانی / * استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه میبد / najaf_yazdani@yahoo.com
    شکوفه فخاری / * کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه میبد
    فخرالسادات علوی / * استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه میبد / f.alavi64@gmail.com
    doi 10.22034/manteghi.2024.2021985
    چکیده: 
    ابن‌حزم، فقیه، فیلسوف و منطق‌دان غرب جهان اسلام در قرن پنجم هجری و در روزگار سخت علوم عقلی، از پیشگامان دفاع از منطق است که با روش خاص بهره‌گیری از آیات و روایات و با استناد به احکام دینی در ضمن مباحث منطقی، تلاش کرد سازگاری منطق با دین را نشان دهد. وی ازلحاظ محتوایی نیز دست به نوآوری زده و در برخی مباحث مانند اقسام دلالت، تقسیم‌بندی اسما و قضیه‌شناسی، بدون وام گرفتن از دیگران و با استفاده از اصطلاحات و روش خاص خود، به تبیین نکات ظریف منطقی و سپس کاربست آن‌ها در تحلیل داده‌های دینی پرداخته است. وی در بحث دلالت، ضمن پیوند دادنِ مبحث الفاظ با جزئی و کلی، به دیدگاه خود مبنی بر حجیت ظواهر دین نزدیک می‌شود. همچنین با بیان اقسام اسم و تعریف آن‌ها، زمینه را برای ورود به اسمای الهی فراهم کرده و از این بحث در توقیفی بودن اسما و صفات الهی کمک می‌گیرد. ابن‌حزم در قضیه‌شناسی نیز با نوآوری در مباحث مربوط به تمایز جملات خبری از انشایی توانست طرح نوینی در تحلیل آموزه‌های دینی دراندازد. این نوشتار افزون‌بر تبیین نوآوری‌های ابن‌حزم در مسائل منطقی، با روش توصیفی ـ تحلیلی به توضیح کاربست‌های این دیدگاه‌ها می‌پردازد.
    Article data in English (انگلیسی)
    Title: 
    Ibn Hazm's Innovations in Logic and their Applications in his Religious Studies
    Abstract: 
    Ibn Hazm, a jurist, philosopher, and logician of the Western Islamic world in the fifth century AH, the difficult era of rational sciences, was one of the pioneers in defending logic. Using a special method in utilizing verses and narrations and citing religious rulings in logical discussions, he tried to demonstrate the compatibility of logic with religion. Without borrowing from others and using his own terminology and method, in some topics such as types of indications and classification of names and propositions, he has also innovated in terms of content, and has explained subtle logical points and then applied them to the analysis of religious data. In discussing issue of indication, linking the issue of words to the particular and the universal, he approaches his view which is the validity of religious manifestations. Also, by stating the types of names and their definitions, he provides the basis for entering into the divine names and draws help from this discussion in the issue of permissibility of citing the divine names and attributes. In discussing of propositions, by innovating in discussions related to the distinction between declarative and nondeclarative sentences, Ibn Hazm was also become successful to introduce a new approach to the analysis of religious teachings. In addition to explaining Ibn Hazm's innovations in logical issues, this article uses a descriptive-analytical method to explain the applications of these views.
    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    یزدانی، نجف، فخاری، شکوفه، علوی، فخرالسادات.(1403) نوآوری‌های ابن‌حزم در منطق و کاربست‌های آن در دین‌پژوهیِ او. دو فصلنامه معارف منطقی، 10(1)، 87-102 https://doi.org/10.22034/manteghi.2024.2021985

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    نجف یزدانی؛ شکوفه فخاری؛ فخرالسادات علوی."نوآوری‌های ابن‌حزم در منطق و کاربست‌های آن در دین‌پژوهیِ او". دو فصلنامه معارف منطقی، 10، 1، 1403، 87-102

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    یزدانی، نجف، فخاری، شکوفه، علوی، فخرالسادات.(1403) 'نوآوری‌های ابن‌حزم در منطق و کاربست‌های آن در دین‌پژوهیِ او'، دو فصلنامه معارف منطقی، 10(1), pp. 87-102

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    یزدانی، نجف، فخاری، شکوفه، علوی، فخرالسادات. نوآوری‌های ابن‌حزم در منطق و کاربست‌های آن در دین‌پژوهیِ او. معارف منطقی، 10, 1403؛ 10(1): 87-102