معارف منطقی

امکان یکی از جهت‌های برجسته و پرنقش در موجهات و مختلطات است. تقابل امکان با ضرورت و اطلاق آن بر معانی مختلف و وجود تفاسیر متفاوت برای برخی از آنها در منطق ارسطویی، رواقی و سینوی، سبب شکل‌گیری مفاهیم گوناگون برای امکان و ممکنه شده است، مفاهیمی مانند، امکان عام، خاص، اخص، ذاتی، وصفی، وقتی، حقیقی، ذهنی، ترددی، استقبالی و مانند ممکنه عامه، خاصه، حینیه ممکنه، ممکنه وقتیه و ممکنه استقبالیه. افزون بر گستردگی کاربردهای امکان و ممکنه و گستردگی واژگان منطقی مربوط به آن دو، نزاع میان منطقدانان درباره شرایط اتصاف چیزی به وصف امکان، زمینه را برای طرح مباحث و دیدگاه‌های مختلفی به وجود آورده است، دیدگاه‌هایی که بنابر هر یک از آنها مفهوم امکان و ممکنه متفاوت میگردد و بدیهی است که این امر میتواند زمینه‎ساز وقوع اشتباه و مغالطه گردد؛ به همین جهت در این پژوهش تفاسیر امکان و ممکنه در منطق ارسطویی، رواقی و سینوی بررسی تطبیقی و بازشناسی می‌شود و اصطلاحات رایج پیرامون امکان و ممکنه در هر کدام از این سه مکتب منطقی نیز بررسی میگردد تا با تفکیک و متمایز ساختن آنها، راه پژوهش‌ها درباره جهت امکان و موجهات ممکنه آسان‌تر گردد.