معارف منطقی

حسین احمدی*

چکیده
دانش منطق با ارائه روش درست اندیشیدن، ابزار سودمندی برای دانش های دیگر، به ویژه فلسفه اخلاق، به شمار می آید. بسیاری از گزاره های اخلاقی، ذیل خلقیات و تأدیبات صلاحیه قرار می گیرند که موضوع بحث منطق و فلسفه اخلاق اند. درنگ در چیستی خلقیات که به مصالح و مفاسد فردی صفات و رفتار اخلاقی توجه دارد و چیستی تأدیبات صلاحیه که به حیثیت تربیتی و اجتماعی صفات و رفتار اخلاقی می نگرد، سبب شده است تا برخی قضایا با توجه به دو حیثیت، هم در ردیف خلقیات و هم در ردیف تأدیبات صلاحیه قرار گیرند. توجه به حیثیات گوناگون قضایا به فهم بهتر جمله های اخلاقی کمک می کند، برای نمونه توجه به واقعیات موجود در قضایای یادشده می تواند برهان پذیری آن ها را تبیین کند، اما از این حیث در زمره مشهورات قرار نمی گیرند و از حیث مشهوری بودن امکان کاربرد در جدل نیز دارند؛ افزون براینکه توجه به لوازم گزاره های اخلاقی، ارتباط منطقی گزاره های حاوی ارزش را با گزاره های حاوی الزام اخلاقی تبیین پذیر خواهد کرد. 

کلیدواژه ها: منطق، فلسفه اخلاق، مشهورات، تأدیبات صلاحیه، خلقیات.

*. عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)    hosseina5@yahoo.com
    تاریخ دریافت: 30/05/1401، تاریخ پذیرش: 15/08/1401