معارف منطقی

ابوذر قاعدی فرد*

چکیده

منطق دانان از هنجارینگی منطق مقاصد مختلفی را دنبال می کنند. گاهی مقصود از هنجارینگی منطق، هنجارین بودن آن در استدلال، گاهی هنجارین بودن برای عملکرد عمومی و گاهی هنجارین بودن برای تفکر است. در آثار معاصر نیز از «مسئله هنجارینگی منطق» با کاربردهای متفاوتی استفاده شده است. هنجارینگی منطق به عنوان اصلی برای ارزیابی نظام های منطقی در فلسفه منطق، هنجارینگی منطق به عنوان دلیل نقضی بر دیدگاه کثرت گرایی منطق و هنجارینگی منطق به معنای نقش منطق در پذیرش باور و بازبینی در آن، از مهم ترین کاربردهای «مسئله هنجارینگی منطق» است که در آثار معاصر به چشم می خورد. امروزه هنجارینگی منطق برای تفکر و نقش آن در پذیرش باور و بازبینی آن، با انتقاد برخی منطق دانان روبه رو شده است. شماری از منتقدان در آثار خویش به تفاوت هنجار منطقی با هنجار معرفتی و برخی به چگونگی الزام هنجارهای معرفتی پرداخته اند. در این نوشتار ضمن پرداختن به مقصود منطق دانان از هنجار منطقی و کاربرد آن، به هنجارینگی منطق برای تفکر پرداخته و نشان داده شده است که نه تنها استدلال منطقی، ادعای هنجارینگی منطق برای تفکر را پشتیبانی نمی کند، بلکه نمی توان ادعا کرد که هنجارهای منطقی در حاق واقع، فرد را به پیروی از خود وامی دارند.

کلیدواژه ها

کثرت گرایی، منطق، نظام های منطقی، مسئله هنجارینگی، هنجار منطقی.